Het aantal Nederlandse gokkers dat bij niet-reguliere casino’s speelt, is in de afgelopen paar jaar gedaald. Wel speelt deze groep gemiddeld langer door en worden er steeds hogere bedragen ingezet, tekenen die op problematisch gokgedrag kunnen wijzen. De overgebleven groep speelt echter vaker, zet meer geld in en vertoont vaker probleemgedrag. Dat is de uitkomst van Open Kaart, een onderzoek dat bureau Verinorm uitvoerde in opdracht van de Nederlandse Loterij.
Hogere inzetten en langere sessies
Open Kaart is een vervolg op Kaarten Keren, een onderzoek uit 2021, toen online gokken nog niet legaal was. Nu, vier jaar later, is het aandeel gokkers dat bij illegale casino’s speelt kleiner. Dat geldt vooral voor de online casino’s, een branche die sinds oktober 2021 legaal werd.
Toch waarschuwen onderzoekers dat de huidige groep spelers risicovoller gokgedrag vertoont dan vier jaar terug. Terwijl spelers in 2021 gemiddeld inzetten van €10 tot €50 per spel plaatsten, ligt dat bedrag nu boven de €50. Bij illegale bookmakers (sportwedden) en casinospellen (gokkasten, roulette, poker) bedraagt de inzet gemiddeld zelfs meer dan €100 per speelsessie. Ook het aantal speelmomenten is flink gestegen.
Meer probleemgokkers bij illegale platforms
Uit een enquête onder meer dan 15.000 Nederlanders komt naar voren dat meer dan de helft van alle illegale gokkers een gokprobleem heeft. Bij illegale online platforms kan zelfs 70% van de gebruikers als probleemspeler worden aangemerkt.
Ter vergelijking: onder gokkers die op legale platforms spelen ligt dat percentage tussen 20% en 35%, en over de totale bevolking gezien rond de 5%. Vaak weten veel illegale spelers niet eens dat ze bij een illegaal casino spelen: tot de helft denkt bij een legale aanbieder te gokken.
Het beeld van welke mensen er illegaal gokken, is in de vier jaar tussen de twee onderzoeken praktisch hetzelfde gebleven. Het gaat vooral om mannen van 18 tot 34 jaar, vaak met een migratieachtergrond, middelbaar of hoger opgeleid en met een modaal inkomen. De meeste van deze gokkers wonen in de Randstad, en velen zijn als minderjarige al begonnen met gokken. Een deel van deze spelers gokt bovendien regelmatig terwijl ze onder invloed van alcohol of drugs verkeren.
Illegaal aanbod blijft bestaan
Verinorm deed verder ook onderzoek op locatie bij 49 tabakszaken, 31 shishalounges en 21 koffie- en theehuizen. Daarbij werden er onder meer illegale loterijen en bingospelen aangetroffen. Hoewel zichtbare illegale gokactiviteiten beperkt zijn, blijven er uit het criminele circuit signalen komen dat die wel degelijk plaatsvinden. De onderzoekers adviseren daarom om gerichte controles uit te voeren op locaties waar jongeren en andere kwetsbare personen samenkomen.
Illegale gokreclames online en offline
Ondanks een verbod op gokreclames spelen advertenties nog altijd een belangrijke rol bij het aantrekken van nieuwe spelers. Sinds 2021 is het aantal spelers dat via reclames bij illegale goksites terechtkomt sterk toegenomen. Vooral via social media en buitenlandse websites wordt geadverteerd voor dergelijke aanbieders.
Een analyse van 250 nieuwsberichten tussen 2022 en 2024 laat zien dat illegaal gokken steeds vaker gelinkt wordt aan activiteiten in horecapanden en bedrijfsgebouwen. Ook wordt er vaak bericht over politieacties, inbeslagnames en georganiseerde misdaad, waaronder drugshandel.
De omvang van het probleem
Een belangrijk streven van het Nederlandse kansspelbeleid is te zorgen dat spelers legaal gaan gokken. Toch lukt dat volgens het onderzoek steeds minder goed. Volgens de Nederlandse Loterij stroomt inmiddels meer dan de helft van alle online inzetten naar illegale aanbieders, met een totale waarde van zo’n €1,3 miljard per jaar. De Kansspelautoriteit (Ksa) en Nederlandse Loterij hanteren verschillende meetmethoden, en schatten het totale aantal illegale online spelers respectievelijk op 100.000 en 200.000.
Verinorm pleit in zijn rapport voor een betere samenwerking tussen overheid, toezichthouders en financiële instellingen. Ook zou de bekendheid van hulpinstanties zoals OpenOverGokken en Cruks moeten worden vergroot, omdat veel spelers nu niet weten waar ze terechtkunnen voor hulp.
Reactie van de Nederlandse Loterij
CEO Arjan Blok van de Nederlandse Loterij noemt de bevindingen zorgwekkend:
“De resultaten van dit onderzoek zijn zorgwekkend: intensievere deelname aan illegale kansspelen, meer dan de helft van deze spelers heeft gokproblemen en een aanzienlijke groep is op jonge leeftijd begonnen op illegale goksites. Het maakt nog eens duidelijk dat de achterdeur naar illegaal aanbod op slot moet. Want uit onze berekening blijkt dat 200.000 spelers illegaal online gokken. Zonder enige bescherming.”
Hij roept verder de overheid, toezichthouders en techbedrijven als Google en Meta op om samen het illegale aanbod te bestrijden en om het effect van bestaande maatregelen beter te monitoren.
