Na alweer een tiende speelsessie van Alien: Isolation realiseerde ik me opeens iets. Ook andere games, die helemaal geen horrorgames zijn, bevatten soms verrassend enge momenten. En het zijn die onverwachte schrikmomenten, juist als je ze helemaal niet verwacht, die je het best bijblijven.
Een plotselinge sfeeromslag, een vreemd geluid in het donker, of zelfs een compleet level vol onverwachte gruwel en ellende: zulke dingen blijven hangen. Ze breken met de regels van het spel, waardoor je plotseling met zweterige handjes je muis of controller fijnknijpt.
Een paar voorbeelden? Dit zijn de engste momenten uit games die niet binnen het horror-genre vallen, maar die wél ineens een griezelige afslag nemen en je trakteren op pure stof voor nachtmerries – uiteraard precies op het moment dat je het niet verwacht.
Thief: Deadly Shadows – de Shalebridge Cradle
Ik trap af met het moment dat me op het idee voor dit artikel bracht. In de derde Thief-titel (vaak en onterecht over het hoofd gezien) draait alles sowieso om spanning en duisternis. Maar niks in het spel bereidt je voor op de Shalebridge Cradle.

Dit gebouw was ooit een weeshuis, en werd later een krankzinnigengesticht. Je voelt waarschijnlijk al aankomen waar dit heengaat.
Dit is een van de meest beklemmende levels ooit gemaakt. Elk geknars en elk gefluister voelt alsof het leeft. De muren lijken verhalen te fluisteren die je eigenlijk niet wílt horen. Zodra je als de meesterinbreker Garrett naar binnen sluipt, merk je al snel dat dit angstaanjagende gebouw een geheugen heeft. Het houdt de geesten vast van iedere arme ziel die er ooit opgesloten is geweest. Klassieke horror dus, en een level dat je nog lang bijblijft.
Batman: Arkham Asylum – de Scarecrow-hallucinatie
De Batman-games zijn sowieso al best vreemd en duister, maar echt horror?! Dat woord komt pas bij je op als je Scarecrow tegenkomt.
Op het moment dat Batman voor het eerst een dosis van Scarecrows angstverwekkende gas inademt, verandert de wereld om hem heen in een soort koortsdroom. Lijken beginnen te praten, de gangen draaien en kronkelen, en zelfs de camera, waarmee je tot dan toe alles perfect kon volgen, lijkt ineens bezeten.

En dan… ga je dood. De game lijkt opeens te crashen of opnieuw op te starten. Spelers die dit voor het eerst meemaken, denken oprecht dat hun Save kapot is.
Dan blijkt het natuurlijk allemaal onderdeel van de hallucinatie. De iconische openingsscène van de game wordt omgekeerd nagespeeld – maar deze keer zit de Joker achter het stuur van de Batmobile.
Vampire: The Masquerade – Bloodlines – het Ocean House hotel
Terwijl Arkham Asylum psychologische horror inzet, duikt het Ocean House hotel uit Vampire: The Masquerade – Bloodlines vol in de sfeer van een slasherfilm gemengd met The Exorcist.
En dat in een game waar jij de vampier bent, de jager dus. Maar in dit level ben je ineens de prooi, en dat voel je meteen.

Zodra je het terrein van het hotel oploopt om de gestoorde Malcavian-tweeling te helpen uitzoeken wat daar gaande is, verandert alles. Het geluid wordt dreigend, de deuren kraken, de vloeren bewegen… of lijkt dat maar zo? Heb je echt iets zien bewegen in je ooghoek? Is die lamp nou serieus gaan zweven?
Langzaam ontrafel je een gruwelijk en tragisch verhaal, terwijl de spookachtige verschijnselen je steeds dichter op de huid zitten. De game schept er genoegen in om je aan je eigen verstand te laten twijfelen. En hoe verder je in het vervloekte bouwwerk doordringt, hoe erger alles wordt.
The Elder Scrolls IV: Oblivion – A Shadow Over Hackdirt
We hadden graag hier één van de Dark Brotherhood-quests gekozen, maar er is één missie die gewoon veel enger is: A Shadow Over Hackdirt. En die begint verraderlijk onschuldig: je moet gewoon een vermist meisje opsporen. Niks aan de hand, toch?
Maar zodra je aankomt in het slaperige dorpje Hackdirt, merk je meteen dat er daar iets helemaal verkeerd zit.

De inwoners mompelen tegen je, staren je nét iets te lang aan, en de sfeer is loodzwaar en drukkend. Misschien ligt het gewoon aan de gestoorde designs van de Creation Engine – of niet?
Dit is The Elder Scrolls meets Lovecraft: een dorpje met een luguber geheim. Verstopt onder de grond is een cultus actief die gruwelijke wezens aanbidt. Hoe dieper je afdaalt in de smerige grotten onder Hackdirt, hoe meer het voelt alsof je een nachtmerrie bent binnengelopen – eentje die nooit ontdekt had mogen worden.
Return to Castle Wolfenstein – de crypte van de verdoemden
De Tweede Wereldoorlog was op zichzelf al verschrikkelijk, maar de meeste shooters die zich in die tijd afspelen, brengen de gruwelijkheid ervan zelden geloofwaardig over. Return to Castle Wolfenstein, met zijn overdreven gore, is daar geen uitzondering op. Maar dan struikel je de crypte van de verdoemden binnen.

B.J. Blazkowicz is, met zijn geweer in de aanslag, in een dorpje vol soldaten op zoek naar Kessler. Maar dan ontdek je een kerker vol met zombies, skeletten en ondode ridders.
Van het ene moment op het andere verandert de game van een actieshooter in een horrorfestijn. Er zijn meer jump scares dan momenten met klassieke horror, maar het is wél geweldig uitgevoerd.
 
		